تحولات و جنگ داخلی سوریه پس از بحران لبنان که ۱۵ سال به طول انجامید(۱۹۷۵-۱۹۹۰) یکی از مهمترین و طولانی ترین بحران  داخلی در کشوری خاورمیانه ای است٬ اکثر تحولات عمده خاورمیانه از جنگ اول و دوم خلیج فارس تا جنگ های اعراب و اسرائیل و بروز و سقوط حکومت های کودتائی از ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۰ در ارتباط با دنیای دو قطبی شرق و غرب تفسیر می شوند.

حتی پس از سقوط شوروی  و یکه تازی آمریکا در منطقه٬ روسیه به عنوان میراثدار شوروی نمی تواند نسبت به سرنوشت این منطقه استراتژیک بی اهمیت باشد.

روسیه پذیرفته است که قدرت هم پائی با امریکا را ندارد اما خود را هم ردیف اتحادیه اروپا و بالاتر از چین و هند و ژاپن می داند. تحولات یک دهه گذشته  در خاورمیانه موجب شده است که روسه خود را "بازنده بزرگ" این منطقه بداند.

سقوط صدام(۲۰۰۳) و فروپاشی رژیم قذافی(۲۰۱۲) موجب شدهاست که روسیه جای پای خود را در خاورمیانه و شمال آفریقا از دست دهد و بدین ترتیب حکومت بشار اسد به عنوان تنها حیاط خلوت روسیه بین آفریقا و خاورمیانه محسوب شود.

به همین دلیل است که روسیه حاضر به عقب نشینی و معامله بر سر سوریه نیست. سوریه برای روسیه در حکم عربستان سعودی برای آمریکا و حزب الله برای ایران است.

از سوی دیگر رژیم های محافظه کار عرب دقیقا نمی دانند که در صورت حمله همه جانبه رسمی به خاک سوریه٬ دمشق دست به چه اقدامی خواهد زد. بمباران عربستان و موشک باران قطر و بحرین و اتحاد با گروه های کرد معارض ترکیه محتمل ترین گزینه پیش روی دمشق است. گزینه ای که در صورت تحقق انبار باروت خاورمیانه منفجر خواهد شد.

مساله مهم این است که سوریه تاکنون نخواسته یا نتوانسته است به  صورت جدی به کشورهای عربی  و ترکیه این هشدار را بدهد اعراب هم اکنون در حال بررسی این هستند که ایا ارتش سوریه قادر به "پاسخ پولادین" هستند یا خیر در صورتی که جواب "نه" باشد حمله به سوریه قطعی است و در غیر این صورت بحران ادامه دارد.

بهترین راه حل موجود برای پایان درگیری ها خروج شبه نظامیان خارجی مورد حمایت غرب و رژیم های عربی و تشکیل حکومت ائتلافی با حضور همه گروه های سوری است. امری که حکومت های عربی هرگز خواهان تحقق آن نیستند.